Dünyanın en eski şehri hangisidir? Tarih boyunca ayakta kalmayı başaran şehirler hangileri?
Dünyada birçok şehir binlerce yıldır insanlara ev sahipliği yapmıştır. Ancak, her zaman insanların yaşadığı en eski şehri belirlemeye çalışırsanız, kesin bir cevap bulmanız kolay değildir.
Buradaki sorun niyet deneyidir (The Ark of Theseus). Özetle: Zamanla bir geminin parçalarını yavaş yavaş tamamen değiştirirseniz, tüm parçalar değiştiğinde hala aynı gemi olduğunu söyleyebilir misiniz?) ile bazı benzerlikler gösterir: Bir şehir yıkılır, restore edilir, yavaş yavaş yeri değiştirilir, üzerine inşa edilir, yıkılır ve yeniden inşa edilirse, aynı şehir mi yoksa yeni bir şehir mi?
Bu felsefi soruya fazla takılmadan cevap aradığımız zaman karşımıza dünyanın en uzun ömürlü şehirleri olabilecek birkaç farklı şehir çıkıyor ve bunların neredeyse tamamı Ortadoğu’da bulunuyor.
Hayatta kalan en eski şehir: Jericho
Muhtemelen gerçekleşmemiş bir Eski Ahit savaşıyla tanınır Eriha şehri Halen ayakta kalan en eski şehir olarak kabul edilmektedir. Arkeolojik kanıtlar, bölgenin son bin yılda birden fazla ardışık yerleşime sahip olduğunu gösteriyor. Şehrin bazı bölümlerinin ve ünlü surlarının ilk olarak MÖ 9.000 civarında inşa edildiğine inanılıyor.
Ancak bu yapılar, Batı Şeria’daki Filistin’deki modern Jericho şehri ile karıştırılmamalıdır. Jericho’nun antik kısmı, mevcut şehir merkezinin yaklaşık 2 kilometre kuzeyinde yer alır ve Tell es-Sultan olarak bilinir . Şehirde tarih boyunca hep yerleşim olup olmadığı konusunda bazı tartışmalar olsa da dünyanın en eski şehirlerinden biri olduğu kesin.
Jericho’nun rakipleri: Şam, Halep ve Faiyum
Suriye’deki en eski şehirler için de bazı güçlü rakipler var. Şam daha önce tartışmasız en eski şehir olarak kabul ediliyordu ve arkeolojik kalıntılar, insanların MÖ 9.000 gibi erken bir tarihte orada olduğunu gösteriyor. Ancak yeni araştırmalardan ortaya çıkan bir görüş, insanların modern Şam’a her zaman yaklaşık 6.000 yıl sonrasına kadar yerleşmediğini öne sürüyor.
Bir diğer sadık tercih ise Halep olabilir. Günümüzde daha çok savaşlar ve çatışmalarla anılsa da yerleşimin uzun yaşamında trajik bir dönemden geçiyoruz. Arkeolojik kalıntılar, Halep’in MÖ 6. binyıldan beri her zaman yerleşim gördüğünü düşündürmektedir. Ancak MS 12. yüzyıldan 15. yüzyılın başlarına kadar İpek Yolu Altın Çağı’nda gelişmeye başladı.
Son olarak Mısır’daki Faiyum şehrinden bahsetmek gerekiyor. Aslen eski Mısırlılar tarafından Shedet olarak kurulan şehirTimsah haham Sobek’e olan takıntısı nedeniyle Yunanlılar tarafından. timsah ” (Timsah Şehri) olarak tanındı. Modern başkent Kahire’nin yaklaşık 130 kilometre güneybatısında yer alan kentin yakınındaki arkeolojik kalıntılar, insanların burada yaklaşık MÖ 5500’den beri yaşadığını gösteriyor; bu da Mısır’ın en eski şehri ve Afrika’nın en eski yerleşim yerlerinden biri olduğu anlamına geliyor.
